Bij het onderzoeken van de plannen van de expo, kwam ik een plan tegen met een hangar en zeppelin op (links onder op de foto), waardoor dit ongelooflijke verhaal, dat deels werd afgedaan als een legende, toch een waarheid was, zeker toen ik de briefwisseling tussen de Aeroclub de Flandre en de zeppelinfabrikanten en Delag kon kopiëren.
Samenvatting geraadpleegde informatie en briefwisseling
18 maart
De maatschappij Zeppelin heeft plannen om tijdens de wereldtentoonstelling reizen per bestuurbare ballon in te richten tussen Düsseldorf en Gent. Een loodsoverste is reeds in Gent geweest om een geschikt terrein voor de landingen te zoeken.
4 april
In militaire kringen botsen de plannen voor een Zeppelin verbinding tussen Gent en Düsseldorf op weerstand. De tocht zou over de versterkte stelling van Antwerpen passeren. Omdat de forten nog niet afgewerkt zijn, wou men vanuit de luchtballons de inwendige inrichting zien.
10 april
Gerucht dat ook de ‘Gazette van Gent’ van 10 april 1913 overgenomen werd:
” De tocht Düsseldorf – Gent gaat juist over de versterkte stelling van Antwerpen en het nieuw versterkt kamp, waarvan de forten bijna voltooid zijn. De meeste zijn echter nog niet van hun koepel voorzien, zodat vanuit de schuit van een ballon de inwendige inrichting makkelijk zichtbaar is.
De Belgische legerstaf denkt dus dat men aan vreemde, bestuurbare luchtballons, bemand door vreemde officieren, niet mag toelaten boven deze militaire stellingen te komen zweven.
Er zou in de toestand kunnen verholpen worden door de ballons uit Keulen te doen vertrekken in plaats van uit Düsseldorf. Dan nog zou de tocht moeten gaan over Maastricht en Brussel, teneinde de streek van de forten van Luik te vermijden”.
Dit lijkt geloofwaardig, omdat ook in Duitsland het overvliegen van vestingen zelfs door eigen vliegtuigen en luchtschepen streng verboden was.
4 mei 1913
Kwatongen beweerden dat de Duitse Zeppelin niet kon deelnemen, omdat de Belgische militaire overheid zich tegen zijn komst had verzet uit vrees voor spionage. Dit bleek bevestigd door een kanttekening van de Gentse organisatoren van 4 mei op de brief van 2 mei van het Duits Comité van Exposanten dat onderhandeld had tussen DELAG * en de organisatoren van de Wereldtentoonstelling: “De Belgische regering staat ongunstig gezind tegen de overkomst ondanks de verzekering dat het luchtschip door burgers bemand zou worden er zich geen fotografisch materiaal aan boord zou bevinden”.32
32 De Meester E., Ballonnetjespost op de Wereldtentoonstelling van 1913te Gent, De Dracke, jaargang 5 volume 1 van 15 september 1991
*DELAG staat voor Deutsche Luftschiffahrt Aktien Gesellschaft, het bedrijf dat Graaf von Zeppelin op 16 november 1909 oprichtte om passagiersvluchten met zeppelins uit te voeren. Het was tevens de eerste luchtvaartmaatschappij ter wereld.
In 1910 werd met het luchtschip LZ7 Deutschland begonnen met het passagiersvervoer van Frankfurt naar Baden-Baden en naar Düsseldorf. Eén jaar later werd voor het eerst de steward ingevoerd op het nieuwe luchtschip LZ10 Schwaben om voor het welzijn van de passagiers te zorgen.
Al in 1913 was er een netwerk tussen Düsseldorf, Baden-Oost, Berlin-Johannisthal, Gotha, Frankfurt am Main, Hamburg, Dresden en Leipzig ontstaan. De Eerste Wereldoorlog verhinderde echter de geplande aansluiting op de Europese hoofdsteden.
Mijn eerste conclusie
Daar ik binnen enkele dagen de officiële briefwisseling kan inkijken tussen de firma Zeppelin en de organisatie van de wereldtentoonstelling, lijkt me het onlogisch desondanks de verklaring op 4 mei 1913, hierboven vermeld, dat men de zekerheid van alleen burgerpersoneel en geen camera’s aan boord kon garanderen, daar ik de briefwisseling tussen de firma Zeppelin en de Duitse krijgsmacht.
Uit deze briefwisseling blijkt dat vanaf 1908 de Duitse krijgsmacht belangstelling toonde voor deze techniek, De LZ3 Zeppeling werd de eerste echt succesvolle zeppelin. In 1908 had het 4398 km afgelegd tijdens 45 vluchten, waaronder een lange-afstandsvlucht van 8 uur met 25 mensen aan boord. De LZ3 Zeppeling werd gekocht door het leger en hernoemd naar Z I. Tot 1913 was deze zeppelin in gebruik als opleidingsschip. Rekening houdend dat het startkapitaal voor de opstart van het bedrijf Zeppelin, 6 096 555 mark was, waarbij Graaf Zeppelin 400.000 mark zelf inbracht, luchtvaartenthousiastsen giften deden, maar de grootse inbreng staatssteun was, lijkt het me dus logisch dat de overheid meebesliste met de planning van de oorlog, wat en hoe er met de Zeppelin wed omgegaan en gebeurde.
Uit de briefwisseling, brief van 20 januari 1913,blijkt dat men van de zeppelin afzag door de hoge waarborg die werd gevraagd, tevens waren de hangar van Etterbeek te klein en de andere lagen op te grote afstand van Gent.
De briefwisseling tussen de zeppelinfabrikanten en Delag